Tijdelijke Tentoonstellingen in Museum Bronbeek

Tijdelijke Tentoonstelling: Hellships, gevangen op zee

De Birma-Siamspoorweg, de Pakan Baroespoorweg, het vliegveld Changi in Singapore, de Japanse kolenmijnen. Dit zijn slechts een paar bekende én beruchte locaties van dwangarbeid tijdens de Japanse bezetting (1942-1945). Uit Nederlands-Indië worden hier zo’n 120 duizend krijgsgevangenen en burgergeïnterneerden en meer dan 300 duizend romusha’s – Indonesische dwangarbeiders – naar toe getransporteerd op zogeheten hellships.

Gevangenen op deze hellships worden aan hun lot overgelaten. Met gebrek aan voedsel, water en medische zorg, onder slechte hygiënische omstandigheden én onder constante dreiging van geallieerde aanvallen kunnen zij geen kant op, zijn gevangen op zee. Meer dan 223 hellships maakten 276 vaarten in Zuidoost-Azië, China en Japan. Hierbij vielen 22 tot 27 duizend dodelijke slachtoffers.

De geschiedenis van de hellships is bij het grote publiek nauwelijks bekend. Deze tentoonstelling stelt het persoonlijke verhaal centraal, van hen die stierven en zij die overleefden. En van de generaties die de oorlog niet meemaakten, maar er wel door getekend zijn. 

De tijdelijke tentoonstelling Hellships is ontwikkeld door Stichting Herdenking Slachtoffers Japanse Zeetransporten in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum en is van vrijdag 4 april tot en met vrijdag 21 november 2025 te zien in Museum Bronbeek in Arnhem.

Tijdelijke Tentoonstelling de Werken van Wachtmeester

Op 20 december 2024 opent de nieuwe tijdelijke tentoonstelling, de schilderijen van Wachtmeester, in Museum Bronbeek. De tijdelijke tentoonstelling tot eind 2025 te bezichtigen.

Het Indische verleden van de ouders leeft door in de levens van kinderen en kleinkinderen. De naoorlogse generaties zijn op hun eigen manier verbonden met indringende ervaringen uit een tijd en omgeving die zij uit eigen ondervinding niet kennen. In gedachten maken zij een reis naar het verleden met de herinneringen van iemand anders.

De broers Gerrie en Melle Wachtmeester verdiepten zich in 360 brieven en 400 foto’s van hun vader Aaldert Wachtmeester (1922-2007), die als Oorlogsvrijwilliger (OVW’er) diende bij 1-1 Regiment Infanterie (1-1 R.I.) in Oost-Java en Noord-Sumatra. 

Uit de 400 foto’s koos Gerrie Wachtmeester twaalf foto’s die het verhaal vertellen van gewone soldaten die in Indië hebben gevochten en hij maakte er schilderijen van. Gaandeweg legde hij steeds meer symboliek in de taferelen. ‘Ik leefde me steeds in en daardoor kwamen de herinneringen aan mijn Pa en uit mijn jeugd naar boven’, schreef hij. 

Het verhaal van zijn vader, en alle Nederlandse Indiëveteranen met hem, is een stukje koloniale geschiedenis dat verteld moet worden. Gerrie Wachtmeester toont de schilderijen zonder lijst, schrijft hij, ‘omdat het een stukje geschiedenis betreft dat het ook niet echt verdient om ingelijst te worden’. Gerrie Wachtmeester overleed op 3 juni 2024. Vlak voor zijn overlijden schonk hij zijn schilderijen aan Museum Bronbeek.